ایران را بهتر بشناسیم

در مورد کشور ایران صحبت کردن کار آسانی نیست. از یک جهت تاریخ ایران قدمتی چند هزارساله دارد و ده‌ها هزار صفحه کتاب و مطالعات در مورد چند و چون آن انجام شده است و از طرفی دیگر سرزمینی چند قومی و چند فرهنگی به حساب می‌آید که مردم ایران را با تمام سلایق و تفاوت‌ها در خود جای داده است. اما ما امروز قصد داریم به صورت جزئی درباره‌ ایران حرف بزنیم و درس ایران¬شناسی برای علاقه‌مندان برپا کنیم؛ کمی از طبیعت ایران بگوییم، گذری بر شهرهای ایران داشته باشیم، انواع غذاهای ایران را مورد بررسی قرار دهیم و چندین عکس ایران عزیز را در خلال این بحث‌ها با شما به اشتراک بگذاریم. تلاش می‌کنیم علاوه بر اینکه اطلاعات عمومی مهم درباره‌ ایران را در اختیار شما می‌گذاریم شما را با اطلاعات تازه و اخبار ایران نیز سرگرم کنیم. با ما همراه باشید تا هر آنچه لازم است راجع به ایران بدانید را، به شما پیشکش کنیم.
سرفصل‌های عنوان شده در این مقاله عبارتند از:

• اطلاعات عمومی و جغرافیایی ایران
• آب و هوای ایران
• فرهنگ مردم ایران‌زمین
• اطلاعاتی از تاریخ ایران باستان
• زیباترین و آشناترین شهر‌های ایران
• مکان‌های دیدنی ایران

[ps2id id=’1′ target=”/]

اطلاعات عمومی و جغرافیایی ایران

جمهوری اسلامی ایران کشوری در جنوب غربی قاره‌ی آسیا و در منطقه‌ی خاورمیانه واقع شده است. مساحت کشور ایران ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلومترمربع است که از این لحاظ، ایران را به هفدهمین کشور وسیع جهان بدل کرده است. استان‌های ایران ۳۱ استان هستند که مساحت کشور ایران را پوشش می‌دهند. جمعیت ایران مطابق با آخرین سرشماری رسمی انجام‌شده در سال ۹۵ بالغ بر ۷۹٬۹۲۶٬۲۷۰ نفر برآورد شده است که مسلماً تا به امروز از مرز ۸۰ میلیون عبور کرده و آن را به هجدهمین کشور پرجمعیت دنیا تبدیل کرده است. بیش از ۹۹ درصد کل جمعیت ایران مسلمان هستند. همچنین پیروان دیگر ادیان رسمی نظیر یهودیت، مسیحیت، زرتشتی و غیره نیز در ایران ساکن هستند.

[sc name=”Highlight” text=”جمعیت ایران مطابق با آخرین سرشماری رسمی انجام شده در سال ۹۵ بالغ بر ۷۹٬۹۲۶٬۲۷۰ نفر برآورد شده است که مسلماً تا به امروز از مرز ۸۰ میلیون عبور کرده و آن را به هجدهمین کشور پرجمعیت دنیا تبدیل کرده است.” ]

همسایگان نقشه‌ ایران از سمت شمال کشور‌های جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و ارمنستان، از سمت غرب ترکیه و عراق و از سمت شرق افغانستان و پاکستان هستند. همچنین بخش قابل‌توجهی از مرز ایران در شمال با دریای خزر و در جنوب به‌وسیله‌ی خلیج فارس محدود شده است. پایتخت ایران، تهران است که بیش از ۱۰ درصد جمعیت ایران را در خود جای داده است.
ساعت رسمی ایران با توجه به تفاضل نصف‌النهار گرینویچ، ۳:۳۰+ است که در ابتدای سال یعنی در ۱۲ شب اول فروردین یک ساعت به جلو کشیده می‌شود و تبدیل به ۴:۳۰+ می‌گردد. از آنجایی که کل مساحت کشور ایران در یک منطقه‌ی زمانی قرار می‌گیرد، ساعت ایران برای تمامی استان‌های ایران یکسان است. پرچم ایران شامل سه رنگ می‌شود که به صورت افقی و از بالا به پایین به ترتیب سبز، سفید و قرمز است. میانه‌ی پرچم ایران مزین به نام الله و حاشیه‌ی درون رنگ‌های آن با کلمه‌ی الله اکبر پر گشته است.
ایران به دلیل خصوصیات جغرافیایی و زمین‌شناسی از مناطق زلزله‌خیز به شمار می‌آید. گسل‌های ایران بسیار زیاد و متنوع‌اند و در جهات مختلف سرزمین ایران امتداد یافته‌اند. از جمله گسل‌های ایران می‌توان از گسل البرز، گسل سمنان، گسل‌های البرز غربی و آذربایجان، گسل بزرگ کویر، گسل پشت بادام، گسل هریرود، گسل نهبندان، گسل‌های زاگرس و غیره اشاره کرد.

[irp posts=”2422″ name=”طبیعت ایران؛ بهشت طبیعت‌گردی”]

[ps2id id=’2′ target=”/]

آب و هوای ایران

نقشه‌ ایران که با فیلتر آب و هوایی تهیه شده باشد نشان می‌دهد که مساحت کشور ایران به طور کلی جزء مناطق خشک و بری است و آب و هوای ایران از خشک‌ترین مناطق کره‌ی زمین محسوب می‌شود. به غیر از مناطق شمالی حاشیه‌ی دریای خزر و دامنه‌ی رشته‌کوه‌های البرز و همچنین ارتفاعات غربی رشته‌کوه‌های زاگرس که میزان باران قابل توجهی دارند و سالانه به حدود ۲۰۰۰ میلی‌متر بارش می‌رسند، در دیگر مناطق کشور به ندرت شاهد بارش بیش از ۱۰۰ میلی‌متر در سال هستیم.
آب و هوای ایران به صورت کلی تحت تأثیر جبهه‌های هوایی و بارشی مدیترانه‌ای قرار دارد ولی به دلیل رشته‌کوه‌های البرز و زاگرس این ابرها توان حضور در مناطق کویری و مرکزی ایران را پیدا نمی‌کنند. عموماً هوای گرم در اکثر مناطق ایران از اوایل بهار تا اواسط پاییز ادامه پیدا می‌کند.

[irp posts=”2326″ name=”کوروش کبیر،‌ بنیان‌گذار امپراطوری ایران”]

[ps2id id=’3′ target=”/]

فرهنگ مردم ایران‌زمین

سرزمین ایران از دیرباز و در تاریخ چند هزارساله‌ی خود پذیرای انواع گوناگونی‌های قومی و نژادی بوده است. امروزه نیز بسیاری از تقسیم‌بندی‌های استان‌های ایران این واقعیت را به خوبی به نمایش می‌گذارند. برای مثال این تفاوت و چندگانگی زبانی و نژادی در مناطق ترک‌نشین آذربایجان، اردبیل، زنجان، قزوین و مناطق کردنشین کردستان، کرمانشاه و غیره، خود را نشان می‌دهد. گروه‌های قومی دیگری نظیر لر، بلوچ، عرب، فارس، مازنی، گیلک، تالشی و غیره نیز در سرتاسر سرزمین و تاریخ ایران حضور داشته و دارند.
آشنایی با هر کدام از این اقوام و شیوه‌ی زندگی و آداب و رسوم آنها تجربه‌ای منحصر به فرد است که در کمتر کشوری تجربه خواهید کرد. همین مسئله نیز باعث شده است آشپزی ایران و انواع غذاهای ایران بسیار متنوع، لذیذ و خاص باشد. برای مثال شهر رشت مرکز استان گیلان و از زیباترین شهرهای ایران توانسته است جزء معدود شهر‌های جهان باشد که در فهرست شهرهای خلاق خوراک یونسکو با بیش از ۱۰۰ نوع غذای مختلف ثبت شود. حتماً باید بازدید از شهر رشت و امتحان کردن انواع غذاهای آن را در لیست سفر‌های ایران‌گردی خود قرار دهید تا طعم واقعی و اصیل آشپزی ایران را بچشید. ۱۳ دی ماه در تقویم رسمی ایران به عنوان روز رشت ثبت شده است.

ازجمله انواع غذای سنتی ایران در مناطق مختلف می‌توان از کوفته تبریزی، آب دوغ خیار، سمبوسه، خورشت ماست، باقلا خورش، میرزاقاسمی، چغرتمه، اشکنه، یتیمچه، بریونی اصفهان، شله مشهدی، قلیه ماهی، کشک‌بادمجان و غیره نام برد. فهرستی بی‌انتها که به راستی نشان‌دهنده‌ی خلاقیت خاص آشپزی ایران و تفاوت آن با دیگر نقاط جهان است.

[ps2id id=’4′ target=”/]

اطلاعاتی از تاریخ ایران باستان

در این بخش قصد داریم به طور خلاصه به سلسله‌های تاریخ ایران باستان بپردازیم که نشان‌ می‌دهند ایران دارای چه تاریخ غنی و پرفرازونشیبی است و جایگاه امروزی آن در چه نسبتی با آن تاریخ قرار دارد. همچنین نقشه‌ ایران باستان در زمان سلوکیان نیز در ادامه آورده شده است.
از لحاظ تاریخی منظور از ایران باستان، تاریخ ایران در میان بازه‌ی تشکیل حکومت ماد تا زمان حمله‌ی اعراب به ایران است. اقوام اولیه که پیش از آریایی‌ در منطقه‌ی فلات طبیعت ایران می‌زیسته‌اند نیز اصطلاحاً پیش از تاریخ دانسته می‌شوند. در این بازه‌های زمانی مفاهیمی مانند مرز، دولت، ایران و غیره به شکل امروزی آن شکل نگرفته بود و قلمرو حکومت سلسله‌های مختلف در تاریخ ایران بسیار متغیر بوده است. همان‌طور که می‌دانید نقشه‌ ایران باستان در دوران هخامنشی بسیار گسترده بوده و تا هند و بخش‌هایی از مصر امروزی را نیز شامل می‌شده است.
مادها یکی از گروه‌های ایرانی اقوام آریایی بودند که در بخش غربی فلات ایران ساکن شدند و هگمتانه یا همدان امروزی را پایتخت خود قرار دادند. آثار باستانی ایران به‌جامانده از این دوران، نشان‌دهنده‌ی سطح بالایی از تمدن در میان این قوم است. حکومت مادها در ۵۵۰ سال پیش از میلاد مسیح و به دست کوروش کبیر منقرض گشت و برگی درخشان در ایران باستان به این طریق رقم خورد. دوره‌ي هخامنشیان از جهاتی مهم‌ترین دوره‌ي تاریخ ایران محسوب می‌شود زیرا توانسته است با گذشت چند هزار سال همچنان حضور قوی و مؤثری در اذهان مردم ایران داشته باشد. آثار باستانی ایران به‌جامانده از این دوران عمدتاً در شهر مرودشت و در قالب مجموعه‌ی تخت جمشید و پاسارگاد قابل ملاحظه است.

تاریخ ایران نشان می‌دهد که مادها اولین اقوام آریایی بودند که در بخش غربی فلات ایران ساکن شدند و هگمتانه یا همدان امروزی را به‌عنوان پایتخت برگزیدند.

پس از هخامنشیان که در ۳۳۰ سال قبل از میلاد و به دست اسکندر منقرض گشتند نوبت به سلوکیان رسید تا پادشاهی سرزمین‌های پارس را در اختیار خود بگیرند. در تصویر شماره 2 نقشه‌ ایران باستان در زمان سلوکیان را مشاهده می‌کنید.

سلوکیان به‌تدریج تحت تأثیر قدرت گرفتن پارت‌ها نابود گشته و سلسله‌ی اشکانیان جایگزین آنها شد، که از مناطقی نزدیک خراسان فعلی برآمده بودند. سلطنت ملوک‌الطوایفی اشکانیان در تاریخ ایران از دیگر سلسله‌ها متمایز بود. آن‌ها استان‌های ایران را به ۱۸ ایالت تقسیم کرده که هرکدام دارای یک کدخدا یا پادشاه نسبتاً مستقل می‌شد. آخرین سلسله‌ي ایران باستان نیز ساسانیان بودند که در بازه‌ی سال‌های ۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی بر سرزمین ایران حکم‌فرمایی می‌کردند و توسط حمله‌ی اعراب به زیر کشیده شدند.

[ps2id id=’5′ target=”/]

زیباترین و آشناترین شهر‌های ایران

در ادامه‌ی این مقاله قصد داریم با معرفی کوتاه چند نمونه از شهر‌های ایران، شما را هرچه بیشتر با فرهنگ و آداب و رسوم مردم ایران آشنا نماییم تا از این طریق اقوام و طبیعت ایران را نیز بهتر بشناسیم. تمام این شهر‌ها می‌توانند گزینه‌های فوق‌العاده‌ای برای سفر توریستی و ایران‌گردی باشند.
معمولاً پس از تهران که پایتخت و مهم‌ترین شهر ایران است نام اصفهان به‌عنوان یکی از زیباترین و تاریخی‌ترین شهرهای ایران آورده می‌شود. اصفهان در کویر مرکزی ایران واقع شده است و مرکز استان اصفهان نیز به شمار می‌رود. این شهر حدود ۲ و نیم درصد از کل جمعیت ایران را در خود جای داده‌ است. از آنجایی که این شهر از لحاظ مختلف نقش پررنگی در تاریخ ایران داشته است و بارها در دوره‌های مختلف پایتخت ایران بوده است، می‌توان نمونه‌های بسیار زیبایی از آثار معماری و بناهای تاریخی منحصر به فرد را در این شهر یافت که در هیچ جای دیگر جهان نمونه ندارد. برای مثال می‌توان از میدان نقش جهان، سی و سه پل، عالی قاپو، مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد شاه، عمارت هشت بهشت، چهل ستون و غیره نام برد.

مشهد از جمله شهر‌های ایران است که به دلایل مختلف دارای شهرتی جهانی است. یکی از این دلایل مسلماً حضور حرم مطهر امام رضا (ع) هشتمین امام شیعیان است که باعث شده است مشهد به قطب مسافرپذیری ایران و کل منطقه تبدیل شود و هر ساله پذیرای ده‌ها میلیون زائر گردد. جدا از مسائل مذهبی، جاذبه‌های گردشگری و طبیعت ایران در مشهد آن را تبدیل به یکی از بهترین گزینه‌های ایران‌گردی نموده است. از جمله مکان‌های دیدنی مشهد به عنوان یکی از توریستی‌ترین شهر‌های ایران می‌توان به آرامگاه فردوسی، غار مغان، باغ ملی، خانه‌ی اردکانی، بند گلستان، طرقبه و شاندیز و غیره اشاره کرد.

تبریز نیز به عنوان مرکز آذربایجان شرقی یکی از مراکز استان‌های ایران است که محل تمرکز اقوام ترک ایران بوده و از شهر‌هایی است که برای ایران‌گردی بسیار توصیه می‌شود. این شهر که در ارتفاع ۱۳۶۶ متری سطح دریا قرار دارد، آب و هوایی مطبوع و عموماً سرد دارد و متوسط دمای این شهر ۱۲ درجه سانتی‌گراد است. صنایع دستی در تبریز رواج زیادی دارد و جاجیم، قالی و ظروف نقره سیاه‌قلم شده از سوغات آن به حساب می‌آیند. تبریز را به شهر اولین‌ها نیز می‌شناسند زیرا اولین چاپخانه، اولین رمان ایران، اولین دائره‌المعارف،‌ اولین کتابخانه‌ی عمومی، اولین انجمن زنان و بسیاری موارد دیگر در این شهر افتتاح شده‌اند. یکی از مهم‌ترین گسل‌های ایران نیز از شمال تبریز و پس از عبور از شهر‌های خوی و ماکو به سمت ترکیه ادامه‌ی مسیر می‌دهد.

[ps2id id=’6′ target=”/]

مکان‌های دیدنی ایران

برای تکمیل شدن بحث درباره‌ ایران، تصمیم داریم در این بخش به چند نمونه از مکان‌های دیدنی و نقاطی که بازدید از آنها برای تکمیل ایران‌گردی لازم است، اشاره‌ای کوتاه داشته باشیم. مسلماً همه می‌دانند که چنین لیستی چقدر می‌تواند طولانی و پربار باشد و انتخاب از میان آنها چقدر دشوار و غیرممکن. با این وجود چند موردی که در ادامه ذکر می‌شوند تنها برای نشان دادن تنوع جاذبه‌ها و اماکن گردشگری در سرتاسر ایران است:
 باغ گیاه‌شناسی ملی ایران: باغ گیاه‌شناسی ملی ایران با وسعت ۱۴۵ هکتار در شمال غربی تهران و در بخش جنوبی دامنه‌ی رشته‌کوه‌های البرز واقع شده است. طراحی این باغ به این منظور صورت گرفته است که امکان رویش سرپوشیده و آزاد انواع گونه‌های گیاهی بومی و غیربومی را فراهم آورده و علاوه بر ایجاد و تقویت آنها، امکان مطالعات علمی باغداری، فضای بی‌نظیر و دل‌نشین را برای بازدید از طبیعت ایران و لذت بردن از این محیط برای مردم ایران در دسترس قرار دهد. بازدید از باغ گیاه‌شناسی ملی ایران یکی از واجبات برای عاشقان طبیعت است.

 پیاده راه شهرداری رشت: ساختمان شهرداری رشت از ساختمان‌های مهم تاریخ ایران در دوران معاصر است که تبدیل به نماد شهر رشت شده است. این ساختمان در کنار دیگر ساختمان‌های مجاور نظیر اداره‌ی پست و تلگراف مجموعه‌ای زیبا و فرهنگی را تشکیل داده‌اند. چند سالی است که تمامی مسیر‌های منتهی به این مکان که پیش از این محل عبور و مرور و گذرگاه مرکزی شهر بوده است، تبدیل به یک پیاده راه فرهنگی شده که فضای بزرگ و بی‌نظیری را در اختیار مردم گذاشته است. مردم در ساعات مختلف شبانه¬روز در این محوطه حضور پیدا می‌کنند و صدای موسیقی شاد و عطر انواع غذای سنتی ایران از هر سو شنیده می‌شود.

 مسجد شیخ لطف‌الله: این مسجد در اوایل قرن ۱۷ میلادی در شهر اصفهان ساخته شده و یکی از بناهای معروف واقع در میدان نقش‌جهان (واقع در ضلع شرقی میدان) است. معماری ایرانی اسلامی یکی از شاهکار‌های خود را در این بنا به نمایش گذاشته است. محراب،‌ کتیبه، گنبد‌ها و طاق‌ها،‌ کاشی¬کاری¬ها و طرح‌های بی‌نظیر این بنا که با رنگ‌های چشمگیر نقش زده شده است چشم هر انسانی را خیره می‌کند. این بنا یکی از زیباترین آثار در تاریخ ایران است.

 حافظیه: شاعر محبوب و کم‌نظیر ایرانی که سال‌ها در عمق روح و جان مردم ایران جا خوش کرده، در شهر شیراز و در حافظیه به خاک سپرده شده است. لطافت و زیبایی این مجموعه شاید چیزی از لطافت شعر خود حافظ به ارث برده باشد. قدمت این مجموعه به دوره‌ی زندیه بازمی‌گردد و در طول قرن‌ها، بارها بازسازی گشته تا به شکل امروزی خود رسیده است.
بر سر تربت ما چون گذری همت خواه که زیارتگه رندان جهان خواهد بود

امیدواریم توانسته باشیم پس از این صحبت‌های کلی، شور ایران را دوباره در دل شما زنده کرده و به مطالعه و سفر درباره‌ ایران، اخبار ایران و فرهنگ مردم ایران ترغیب کرده باشیم. ایران‌گردی فقط به طبیعت ایران محدود نیست، آشنایی با آشپزی ایران، شهرهای ایران، بناها و تاریخ ایران، نقشه‌ ایران و غیره همه از مزیت‌های آن خواهد بود. همچنین در این مطلب سعی کردیم با ارائه‌ی مطالبی از ایران باستان، آثار باستانی ایران و غیره شما را به مطالعه‌ی تاریخ ایران نیز ترغیب نماییم.