گزارش سیزدهمین نمایشگاه گردشگری تهران

سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران به رسم هر ساله در بهمن ماه 1398 برگزار شد تا محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران بار دیگر محفلی برای گردهمایی کسب و کارها، فعالان و علاقه‌مندان در حوزه گردشگری باشد.
در ادامه با گزارش ما از سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران همراه باشید.

نمایشگاه‌های تجاری همواره راهی برای تعامل بین فعالان و مشتریان یک صنعت و نمایش پتانسیل‌ها، توانمندی‌ها و جدیدترین دستاوردهای صنعت است. کشورهای مطرح دنیا نیز با برگزاری نمایشگاه‌های گردشگری به طور منظم و سالانه، در تلاشند تا صنعت گردشگری خود را رونق دهند. نمایشگاه‌های گردشگری FITUR مادرید اسپانیا، ITB برلین آلمان و WTM لندن انگلستان از جمله این نمایشگاه‌ها هستند.
ایران نیز به عنوان یکی از کهن‌ترین کشورهای جهان که پتانسیل‌های بسیاری برای رشد و توسعه صنعت گردشگری و تبدیل شدن به یکی از مقصدهای اصلی گردشگری جهان دارد، سیزده سال است که با برگزاری نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران، فرصتی استثنایی برای گردهمایی فعالان گردشگری ایران فراهم کرده است.
نکته مثبت در رابطه با نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته تهران این است که این نمایشگاه، تنها رویداد رسمی حوزه گردشگری ایران است که در تقویم سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) به ثبت رسیده است. علاوه بر این، این نمایشگاه تنها رویداد صنعت گردشگری است که از جانب سازمان توسعه تجارت ایران مجوز قانونی برگزاری دارد و با حمایت وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران برگزار می‌گردد.
هر ساله کسب و کارها و فعالان داخلی و خارجی صنعت گردشگری و هتلداری گردهم می‌آیند تا گامی مثبت در رشد صنعت گردشگری ایران بردارند. اهداف کلی این نمایشگاه عبارتست از:

• آشنایی و معرفی داشته‌ها، امکانات و ظرفیت‌های کشور در حوزه‌های گوناگون صنعت گردشگری
• شناسایی مشکلات، موانع و نقاط ضعف موجود در حوزه گردشگری
• ترغیب و تشویق افراد، شرکت‌ها و موسسات به ورود و فعالیت در صنعت گردشگری و وادار نمودن سازمانهای دولتی متولی گردشگری به حمایت و مساعدت از دست اندرکاران گردشگری
• ایجاد زمینه‌های مناسب به منظور بهره گیری از ظرفیت‌های گردشگری و ایجاد اشتغال در کشور
• فراهم نمودن بسترهای لازم جهت ورود گردشگر به کشور و یافتن راهکارهای لازم به منظور رفع موانع موجود
• ارتقاء جایگاه صنعت گردشگری و ایجاد فرهنگ پذیرش گردشگر در جامعه است به منظور رفع وابستگی به درآمدهای نفتی
• آشنایی عموم مردم با سازمان‌ها، انجمن‌ها و نهادهای متولی امر گردشگری
• آشنایی دست اندرکاران با نوآوری‌ها و ظرفیت‌های موجود در عرصه بین‌المللی و تلاش برای رسیدن به استانداردهای جهانی
• آشنایی با مشکلات و کاستی‌های موجود در مراکز اقامتی و هتل‌ها و یافتن راهکارهای ممکن برای مرتفع نمودن آنها
• آشنایی با چگونگی مدیریت موفق هتل‌های دنیا و بکارگیری روش‌های بهسازی و استانداردسازی هتل‌ها به منظور رفع معضلات آنها

سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران نیز در سال بهمن ماه سال جاری با همین اهداف برگزار شد. سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران در روزهای 23 الی 26 بهمن ماه 1398 در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران جریان داشت. نزدیک به 200 فعال گردشگری و 100 فعال صنایع دستی در این نمایشگاه در فضایی در حدود 40 هزار متر مربع و در سالن‌های A31، B31، 35، 38، A38، B38، 40، 41 و 44 حضور بهم رسانیده بودند.
سیزدهمین نمایشگاه گردشگری تهران در حالی برگزار شد که ایران عزم خود را برای دستیابی به بهترین آمارها در جذب گردشگران خارجی و توسعه گردشگری داخلی جزم کرده است. اما یکی از نکات قابل توجه این دوره از نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته تهران، ادغام آن با سی و سومین نمایشگاه ملی صنایع دستی بود.
اقدامی که اگر چه طبق بیانات رسمی به منظور ارائه زمینه بازاریابی برای معرفی و فروش صنایع دستی به عنوان سوغات فرهنگی برای گردشگری فرهنگی و طبیعت‌گردی انجام شد، اما به نظر می‌رسد بیش از هر چیز ناشی از استقبال کم شرکت‌ها و فعالان گردشگری در سال‌های گذشته بوده است؛ موضوعی که امسال نیز توجه را به خود جلب می‌کرد.
حضور کمرنگ آژانس‌های گردشگری مطرح فعال در حوزه گردشگری، موضوعی بود که به شدت در این دوره از نمایشگاه مشاهده می‌گردید. هر ساله آژانس‌های گردشگری متعددی که در زمینه برگزاری تورهای داخلی یا خارجی فعالیت داشتند، با حضور در این نمایشگاه گردشگری تهران خدمات و تورهای خود را به گردشگران و دیگر فعالان این صنعت معرفی می‌کردند. اما امسال تعداد این قبیل آژانس‌ها به شدت کاهش پیدا کرده بود و تنها تعداد اندکی از آنها در این دوره از نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران حضور داشتند.
به نظر می‌رسد این عدم استقبال بیش از هر چیز ناشی از نوسانات و شرایط اقتصادی و سیاسی حال حاضر کشور باشد که فعالیت برای آژانس‌های گردشگری، به ویژه برگزارکنندگان تورهای خارجی را دشوار کرده است.
نکته مثبت اما، حضور پررنگ اداره کل‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان‌های مختلف بود. این ادارات کل که به عنوان سازمان‌های مدیریت مقصد (DMO) فعالیت دارند، در این دوره از نمایشگاه حضور پررنگی داشتند و برخی از آنها مانند اداره کل استان گلستان و استان یزد، با ارائه فضا به کسب و کارهای کوچک و متوسط (از قبیل اقامتگاه‌های بومگردی) سعی در معرفی پتانسیل‌های گردشگری استان و حمایت از کسب و کارهای این حوزه داشتند.
این اتفاق نشان از افزایش تمایل مردم به سفرهای داخلی به اقصی نقاط کشور عزیزمان دارد. در حال حاضر و با کاهش استقبال گردشگران نسبت به تورهای خارجی که از شرایط اقتصادی نشات می‌گیرد، سفر به مقصدهای داخلی می‌تواند جایگزین مناسبی باشد. به همین دلیل استان‌های مختلف در تلاشند تا با نشان دادن ظرفیت‌های گردشگری خود، گردشگران بیشتری را جذب کرده و مزایای اقتصادی و اجتماعی گردشگری را به استان تحت مدیریت خود سرازیر کنند.
سیزدهمین نمایشگاه گردشگری تهران نیز مانند رسم هر ساله، هدف یک انتقاد اساسی از جانب فعالان صنعت گردشگری و به ویژه آژانس‌های مسافرتی بود؛ زمان نامناسب برگزاری. فعالان صنعت گردشگری معتقدند بهمن ماه و به خصوص هفته آخر آن، به هیچ عنوان زمان مناسبی برای برگزاری یک نمایشگاه تخصصی نیست.

می‌دانیم که فرآیند بررسی و صدور ویزای گردشگری توسط سفارت‌ها زمانبر است و به همین دلیل، اغلب گردشگران تورهای خارجی نوروز پیش از فرارسیدن زمان نمایشگاه برای انتخاب و خرید تور خارجی نوروز اقدام کرده‌اند. پس بدین ترتیب آژانس‌های فعال در این حوزه نمی‌توانند از توان بالقوه نمایشگاه گردشگری که یک فرصت استثنایی برای فروش تورها است استفاده چندانی کنند.
همچنین در زمینه برگزاری تورهای داخلی نوروزی نیز آژانس‌ها نیازمند تعامل و هماهنگی با خدمات دهندگان مختلف مانند هتل‌ها، شرکت‌های هواپیمایی، خدمات حمل و نقل و … هستند. این اقدامات به اضافه برنامه ریزی برنامه تورهای نوروزی، به زمان بیشتری از فرصت یک ماهه نمایشگاه تا تعطیلات نوروز دارد.
بنابراین پیشنهاد می‌شود وزارت محترم میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و دیگر متولیان برگزاری نمایشگاه گردشگری تهران این مهم را برای نمایشگاه سال آتی در نظر داشته باشند تا تمامی کسب و کارهای حوزه گردشگری بتوانند از فرصت استثنایی نمایشگاه گردشگری تهران بهترین بهره را ببرند.

همچنین در سال‌های اخیر با پیشرفت تکنولوژی‌های نوین حوزه IT و افزایش تمایل مصرف کنندگان به خریدهای اینترنتی، صنعت گردشگری نیز با تحولات چشمگیری مواجه شده است. اما متاسفانه در نمایشگاه گردشگری امسال نیز شرکت‌ها و کسب و کارهای مرتبط با حوزه IT حضور چشمگیری نداشتند. همان تعداد انگشت شمار نیز تنها به ارائه خدمات تکراری و معمولی بسنده کرده و هیچ نوآوری خاصی را در این نمایشگاه شاهد نبودیم.
اما یکی دیگر از معایب نمایشگاه گردشگری تهران که متاسفانه هر سال شاهد آن هستیم، وجود غرفه‌های غیرتخصصی گردشگری است. نمایشگاه گردشگری تهران یک رویداد کاملاً تخصصی برای تعامل فعالان و کسب و کارهای این حوزه است. اما متاسفانه هر ساله با مدیریت نادرست این رویداد، شاهد حضور غرفه‌های عمومی مانند فروش اغذیه و … در این نمایشگاه هستیم.
اگرچه بخشی از این غرفه‌ها به فروش اغذیه و صنایع دستی بومی اختصاص دارند، اما وجود آنها نه تنها سنخیتی با ماهیت تخصصی این رویداد ندارد، بلکه باعث آشفتگی و ظاهر نه چندان پسندیده نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران می‌گردد.
همچنین برخی از شرکت کنندگان حاضر بدون توجه به اصول بازاریابی و مدیریت رویدادها، از غرفه‌هایی ساده و بدون هیچگونه طراحی و دکوراسیون استفاده کرده بودند. وجود اینگونه غرفه‌ها نه تنها جلوه بدی به نمایشگاه گردشگری تهران می‌دهد، بلکه نمی‌تواند برای آن کسب و کار نیز آورده خاصی داشته باشد زیرا مخاطب هیچگونه درک و شناختی از این مجموعه نخواهد داشت.
با اینهمه، امیدواریم برگزاری سیزدهمین نمایشگاه گردشگری تهران تاثیر مثبتی بر رشد و توسعه صنعت گردشگری ایران داشته باشد و در سال‌های آتی، شاهد افزایش سطح کیفی این نمایشگاه باشیم.
در ادامه با گزارش تصویری ما از سیزدهمین نمایشگاه گردشگری تهران همراه باشید.
لازم به ذکر است که این مقاله تنها منعکس کننده نظرات تیم تولید محتوای آژانس مسافرتی ققنوس است و این مجموعه مسئولیتی در قبال مندرجات آن نخواهد داشت.