فرهنگ آفریقای جنوبی؛ جغرافیای رنگ‌ها، صداها و روح مشترک یک ملت

آفریقای جنوبی را اغلب ملت رنگین‌کمان می‌نامند. این لقب دقیقا روح این سرزمین را بازتاب می‌دهد. کشوری که در آن یازده زبان رسمی، ده‌ها قومیت، صدها آیین و هزاران سال تاریخ در کنار هم زندگی می‌کنند. نتیجه این هم‌نشینی، فرهنگی زنده، پویا و پر از تضادهای جذاب است. فرهنگ آفریقای جنوبی هم ریشه در دوران باستان دارد و هم ضرباهنگ دنیای مدرن امروز را در خود جای داده است. در این مقاله از آژانس مسافرتی ققنوس در مورد فرهنگ مردم آفریقای جنوبی صحبت می‌کنیم. همراه ما باشید.

سفر به دل فرهنگ آفریقای جنوبی

شما آفریقای جنوبی را نمی‌فهمید مگر آنکه روح اوبونتو (Ubuntu) را درک کنید! این فلسفه کهن در تار و پود زندگی مردم می‌دمد و جریان هر ارتباطی را هدایت می‌کند. این واژه از زبان‌های زولو (Zulu) و خوسا (Xhosa) آمده و معنایش «انسانیت نسبت به دیگران» است.

فلسفه اوبونتو مفهومی ساده اما نیرومند دارد و می‌گوید «من هستم چون تو هستی» و باور دارد انسان تنها در کنار دیگران معنا پیدا می‌کند. هیچ‌کس در انزوا کامل نمی‌شود و رفتار هر فرد بر موجی از زندگی جمعی تاثیر می‌گذارد. این باور بر مهربانی، بخشندگی و ارزش جمع فراتر از فرد تاکید می‌کند.

اوبونتو در زندگی روزمره و فرهنگ آفریقای جنوبی جریان دارد. برای مثال، ممکن است این صحنه را در تور آفریقای جنوبی ببینید که در آن غریبه‌ای در خیابان بی‌درنگ به شخصی کمک می‌کند و همسایه‌ای در روزهای سخت غذایش را با دیگران شریک می‌شود. این روح مشترک جامعه را به هم پیوند می‌دهد و گذار ملت از آپارتاید به دموکراسی را ممکن می‌سازد. رهبرانی مانند نلسون ماندلا این ارزش را ترویج می‌کنند و مردم امروز نیز آن را قطب‌نمای اخلاقی خود می‌دانند.

ملت چندزبانه با میراث تاریخی غنی

زبان در فرهنگ آفریقای جنوبی فقط وسیله برای ارتباط نیست، بلکه بخشی از ریشه‌های هویتی مردم است. قانون اساسی ۱۲ زبان رسمی را به رسمیت می‌شناسد و آفریقای جنوبی را به یکی از چندزبانه‌ترین ملت‌های جهان تبدیل می‌کند. انگلیسی زبان اصلی تجارت و دولت است، اما زبان مادری کمتر از 10 درصد مردم به شمار می‌آید.

ایزی‌زولو (isiZulu) پرکاربردترین زبان بومی مردم است و پس از آن ایزی‌خوسا (isiXhosa) است. زبان‌هایی مثل آفریکانس (Afrikaans)، سپدی (Sepedi) و ستسوانا (Setswana) نیز در شهرها و روستاها طنین‌انداز هستند. بیشتر مردم به چند زبان صحبت می‌کنند و میان زبان‌های مختلف  جابجا می‌شوند. این جابه‌جایی طبیعی «تغییر کد» نامیده می‌شود. برای مثال، جمله‌ای که با زبان انگلیسی آغاز و با زبان زولو پایان یابد، کاری عادی به شمار می‌آید. این سیالی زبانی، چهره فرهنگی این سرزمین را سرزنده‌تر از همیشه نشان می‌دهد.

هنر سلام و احوالپرسی در آفریقای جنوبی

در آفریقای جنوبی کسی از کنار دیگری بی‌اعتنا عبور نمی‌کند و این بخشی از فرهنگ آفریقای جنوبی است. سلام کردن نشانه احترام است و بازتابی از اوبونتو به شمار می‌آید. دست دادن رایج است، اما اغلب سه مرحله را دنبال می‌کند. نخست دست دادن معمول انجام می‌شود، سپس شست‌ها در هم قفل می‌شوند و دوباره به حالت عادی بازمی‌گردند. این حرکت کوچک پیوندی دوستانه ایجاد می‌کند و فاصله‌ها را لحظه‌ای از میان برمی‌دارد.

در مناطق روستایی، سلام و احوالپرسی به مکالمه‌ای چند دقیقه‌ای تبدیل می‌شود. به طوری که حال طرف مقابل به گرمی پرسیده خواهد شد و از خانواده‌اش خبر گرفته می‌شود. عجله در این روند بی‌احترامی تلقی می‌شود. جوان‌ترها با فروتنی با بزرگ‌ترها مواجه می‌شوند و با عنوان‌هایی مثل «مامان» یا «بابا» احترام خود را نشان می‌دهند.

در روستاها سلسله مراتب خیلی جدی گرفته می‌شود (جایگاه بزرگ‌تر و کوچک‌تر)، اما در زندگی شهری همه چیز صمیمانه‌تر جلوه می‌کند و روابط بین افراد راحت‌تر و نزدیک‌تر است. مردم با آغوشی باز با غریبه‌ها روبه‌رو می‌شوند و مشتاقانه داستان‌های خود را برای آنها تعریف می‌کنند.

جشن طعم‌ها در فرهنگ دورهمی برائی

برائی (Braai) محبوب‌ترین رسم اجتماعی کشور و از مهمترین عناصر فرهنگ آفریقای جنوبی است. شاید برای یک مسافر چیزی شبیه کباب باشد، اما مردم محلی آن را آیینی عمیق می‌دانند. برائی در آخر هفته‌ها، تعطیلات، جشن‌ها و حتی هنگام مسابقات راگبی برگزار می‌شود.

آتش چوب یا زغال را باید قلب این آیین دانست، به طوری که کباب‌پز گازی حس سنتی ماجرا را از بین می‌برد! طبق سنت، مردان کنار آتش می‌ایستند و گوشت می‌پزند و زنان مخلفات را آماده می‌کنند. بورورز (Boerewors) که سوسیس ضخیم و تند محلی است، ستاره سفره غذای برائی است. دنده کبابی، استیک بره و انواع گوشت‌ها نیز جای خود را در سفره پیدا می‌کنند. سالاد سیب‌زمینی، نان سیر و البته پاپ (فرنی سفت تهیه شده از آرد ذرت) همواره در کنار غذا سرو می‌شوند و جشن طعم‌ها را کامل می‌کنند.

موسیقی و ریتم زندگی در آفریقای جنوبی

آفریقای جنوبی با ریتمی می‌رقصد که در رگ‌های مردمش جاری است. موسیقی از تاکسی‌های شلوغ طنین‌انداز می‌شود، در مغازه‌ها به گوش می‌رسد و در استادیوم‌ها به موجی از شور و شوق تبدیل می‌شود. این کشور با صداهایش زندگی می‌کند و از طریق موسیقی نفس می‌کشد!

مهمترین سبک موسیقی در فرهنگ آفریقای جنوبی، کوایتو (Kwaito) است که در دهه ۱۹۹۰ معرفی شد. این سبک از شهرک‌های ژوهانسبورگ سربرمی‌آورد که موسیقی هاوس را با صداهای محلی می‌آمیزد و با زبان عامیانه خیابان‌ها پیش می‌رود. پس از دموکراسی، این سبک به صدای نسل جوان تبدیل شد و روایت‌گر امیدهای تازه است.

آماپیانو پادشاه امروز موسیقی کشور است. این سبک از ترکیب دیپ‌هاوس، جاز و لانژ خلق شده و با خطوط بیس وسیع ضرباهنگی عمیق می‌آفریند. آماپیانو جهان را مجذوب خود می‌کند و چالش‌های رقص در شبکه‌های اجتماعی شعله محبوبیت آن را بلندتر می‌کند. این موسیقی صدای جوانان مدرن آفریقای جنوبی است.

لباس‌های سنتی و مهره‌دوزی هنرمندانه

در این سرزمین لباس نه فقط پوشش بلکه زبان هویت مردم و از مهمترین عناصر فرهنگ آفریقای جنوبی است. مردم لباس‌های غربی را برای کار می‌پوشند، اما برای جشن‌ها، عروسی‌ها و روز میراث، لباس‌های سنتی رنگارنگ خود را به تن می‌کنند و شکوه فرهنگشان را به نمایش می‌گذارند. مطمئنا در سفر به آفریقای جنوبی با لباس‌های سنتی زیر آشنا خواهید شد.

مهره‌دوزی زولو

مردم زولو هنر مهره‌دوزی را به سطحی شاعرانه می‌رسانند. رنگ‌ها معنا می‌گیرند و هر ترکیب پیامی پنهان با خود دارد. سفید بیانگر پاکی و قرمز نشانی از عشق پرشور است. این هنر به زنان امکان می‌دهد بدون گفتن حتی یک کلمه، خود را در نهایت زیبایی ابراز کنند.

خوسا و اومباکو

زنان خوسا دامن‌های بلند اومباکو (Umbhaco) می‌پوشند. این دامن‌ها از پارچه‌ای سنگین دوخته می‌شوند و رنگ سفید یا نارنجی خود را با نوارهای مشکی در پایین دارند. لوازم جانبی مهره‌ای و نقاشی روی چهره این ظاهر را تکمیل می‌کنند. این لباس  نمادی از وقار و سنت است.

هنر و لباس ندبله

نقوش رنگارنگ روی خانه‌های مردم ندبله (Ndebele) دیده می‌شود و همین هندسه چشم‌گیر را روی لباس‌ها نیز می‌بینید. زنان حلقه‌های برنجی سنگین به نام ایزیگولو (Izigolwane) را دور گردن و پاهای خود می‌اندازند و با آنها جایگاه اجتماعی و ثروت‌شان را به رخ می‌کشند. همه اینها روح خلاق مردم این سرزمین را نشان می‌دهند.

جشن‌ها و مراسم معروف آفریقای جنوبی

جشن‌ها بخش مهمی از فرهنگ آفریقای جنوبی هستند. یکی از شناخته‌شده‌ترین آن‌ها «جشن آزادی» است که هر سال در ۲۷ آوریل برگزار می‌شود. این روز یادآور نخستین انتخابات آزاد پس از پایان آپارتاید است و مردم با موسیقی، رقص و گردهمایی‌های خانوادگی آن را گرامی می‌دارند. جشن‌های دیگری مانند «روز میراث» نیز فضای شهرها را رنگین می‌کند. در این روز مردم با پوشیدن لباس‌های سنتی، پخت غذاهای محلی و اجرای آیین‌های قومی، تاریخ و ریشه‌های خود را  زنده نگه می‌دارند.

در کنار جشن‌های ملی، فستیوال‌های هنری و موسیقایی نیز جایگاه مهمی دارند. «جشنواره هنر گراهامزتاون» یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای هنری قاره آفریقا است و هزاران هنرمند در حوزه‌های تئاتر، موسیقی، رقص و هنرهای تجسمی در آن شرکت می‌کنند و خیابان‌های شهر را به صحنه‌ای بزرگ برای نمایش خلاقیت تبدیل می‌سازند. «فستیوال جاز کیپ‌تاون» نیز هر سال دوستداران موسیقی را از سراسر جهان گرد هم می‌آورد و طنین جاز آفریقایی را با شور و انرژی خاصش در فضا پخش می‌کند.

آشنایی با فرهنگ آفریقای جنوبی در سفر با تورهای هیجان‌انگیز

فرهنگ آفریقای جنوبی مانند جریان رودی است که هرگز متوقف نمی‌شود! از گذشته نیرو می‌گیرد و خود را با آینده هماهنگ می‌کند. ترکیبی از ریشه‌های آفریقایی و ضربان جهانی، این کشور را به یکی از الهام‌بخش‌ترین سرزمین‌های دنیا تبدیل می‌کند.

شما در سفر به این کشور، اوبونتو را در رفتار مردم لمس می‌کنید، تاریخ را در طعم غذاها می‌چشید، شادی را در موسیقی می‌شنوید. این سرزمین با انرژی عمیقش شما را در آغوش می‌کشد. فرهنگی زنده و حیرت‌انگیز دارد که بی‌صبرانه منتظر است تجربه‌اش کنید. برای رزرو تور آفریقا از آژانس مسافرتی ققنوس اقدام کنید. تیم کارشناسان ما به شما در انتخاب تور مناسب، مشاوره و راهنمایی تخصصی ارائه می‌دهند.